نقش و اهمیت بازی در کودکان
بازی دریچه ورود به دنیای کودکان
کودکان عاشق بازی هستند. آنها با بازی کردن با دنیای جدید خود آشنا می شوند ، مهارتهای مختلف را یاد می گیرند و در کنار لذت بردن از بازی انرژی و هیجانات خود را تخلیه می کنند.بازی کردن برای بچه ها دنیای آموزش و یادگیریست.در واقع بازی مهمترین کار کودکان تا قبل از ورود به دبستان است و اهمیت آن در شکل گیری ابعاد شخصیتی و توانمندی‌های کودک فوق العاده موثر است.
بهترین خاطرات دوران کودکی که هیچگاه فراموش نمی‌شود خاطرات همین بازیهاست. با بازی کردن ، قالب شخصیتی کودکان شکل می گیرد . اگر بازی یک کودک را از نزدیک تماشا کنیم به راحتی می توانیم به نمای شخصیتی او و آنچه در ذهنش می گذرد آگاه شویم.
بازی وسیله ای است برای بیان احساسات و عواطف کودک ، کودکانی که با خانواده و گروه همسالان خود بازیهای گروهی می کنند از رشد هیجانی ، عاطفی و اجتماعی بسیار بالایی برخوردار خواهند بود. بازی می تواند بسیاری از مشکلات شخصیتی کودکان مانند خجالتی بودن ، کم تحرک بودن ، معاشرتی نبودن و … را کاملا برطرف سازد.
بازیها را به دو دسته تقسیم می کنند.
- بازی های انفرادی
- بازی های گروهی
هر دو دسته بازیها می تواند برای کودکان سودمند باشد.کودکی که به تنهایی بازی می کند یاد می گیرد که چگونه اوقات خود را به طور مستقل با بازیهای مفید و آموزنده سپری کند و از ابعاد شخصیتی کاملی برخوردار خواهد شد.و در کنار آن ، بازیهای گروهی نیز در رشد ابعاد اجتماعی ، عاطفی کودک تأثیر گذار هستند.اگر در بازیهای کودک هر دو دسته جای داده شود می تواند بسیاری از فرصتهای رشد شخصیتی برای او فراهم شود.
در بازی با کودکان باید دو مورد مهم را مد نظر گرفت
- ورود به بازی
- پایدار نگه داشتن بازی
چگونه می توانیم کودک را تشویق به ادامه بازی کنیم؟
- تفاوتهای شخصیتی کودکان
کودکان ما از نظر توانایی ها ، نیازها ، علایق و سلیقه ها کاملا متفاوت هستند و بسته به نوع ویژگیهای شخصیتی خود نیاز به حمایت‌ها و تشویق های متفاوتی دارند. به همین دلیل است که مقایسه کودکان با هم در زمینه رشد فردی کاملا رد شده است . گاهی کودکی که از جنبه ای بسیار قویتر از کودک شماست در مورد دیگر بسیار ضعیف عمل می کند. اگر با زمینه های شناختی ، جسمی ، اجتماعی ، عاطفی ، فرهنگی و خانوادگی کودک خود آشنا شوید راهنمای بسیار عالی در مسیر رشد او برداشته اید.
استفاده از مشاهده اطلاعات جمع آوری شده از خانواده ها می تواند بسیار مفید باشد. در صورت امکان ، نمونه کارها و پوشه هایی را که برای کودکتان تهیه کرده اید را با ما به اشتراک بگذارید تا به عنوان نمونه و الگویی مفید در دسترس دیگران قرار بدهیم . کارهای هنری، نوشته ، نقاشی نمونه ها و مشاهدات خود ( عکسها ، لیست‌ها ، یادداشتها و …) که رشد کودک را نشان می دهد ذخیره کنید .
دانستن مراحل رشد و تکامل فردی کودک شما را در انتخاب وسایل لازم ، محیط مناسب و اقدامات لازم برای پیشرفت کار کمک می کند.
- محیط بازی کودک
خود را به دنیای کودکی ببرید و از نگاه یک کودک به اتاق او و محیط هایی که اکثرا در آنجا مشغول بازی است نگاه کنید . اطراف اتاق و بالا و پایین را نگاه کنید. آیا جذاب به نظر می رسد؟ آیا به راحتی می تواند در آنجا بازی کند؟ آیا متناسب با سن کودکتان از فضای امنیتی خوبی برخوردار است؟ لازم است که فضای اتاق و محل بازی کودک خود را بررسی کنید. برای طراحی وسایل اتاق و محیط بازی کودکتان برنامه داشته باشید . وسایل را طوری بچینید که فضا راحت باشد و جایی برای بازی ، دویدن یا تحرک بچه وجود داشته باشد
- نوع بازی با کودک
آیا وسایل بازی کافی و با کیفیت برای کودک خود فراهم کرده اید؟ آیا مطالب جالب ، آموزنده و جذاب و متناسب با سن کودک خود تهیه کرده اید؟ داشتن وسایل بازی و آموزشی لازم در محیط کودک بسیار مهم است. محیط برای کودکان یک معلم است. برای مشاهده کودکتان در محیط بازی وقت بگذارید و ببینید چگونه و کجا بازی می کند . آیا ایجاد تغییراتی لازم است یا نه ؟
وسایل آموزشی مفید و روشهای مناسب سازی محیط بازی کودکتان را با عکس و نوشته با ما به اشتراک بگذارید تا تکثیر و در اختیار دیگران هم قرار گیرد.
- شروع بازی
مهمترین کار شما در ورود به بازی ، مدل سازی مثبت درباره مهارتهای بازی در ذهن کودک است. این کار را می توانید در قالب شروع بازی به شکل داستان وار ، ایجاد انگیزه برای حل واقعی یک مسیله در شروع بازی یا نقش آفرینی جذاب برای کودک به نمایش بگذارید.همیشه منتظر این نمانید که کودکتان از شما درخواست بازی کند گاهی شما خودتان می توانید در قالب یک گفتگوی گرم با او یا چیزی مثل دعوتنامه بازی به استقبال گرم با او بروید و او را ذوق زده و خوشحال کنید. سلام ، عزیزم خوشحالم که امروز می خواهیم با هم یه بازی جذاب کنیم بیا نگاهی به اطراف بیندازیم و ببینیم کجا و با چه وسایلی با هم بازی کنیم. مستقیما به چشم های او نگاه کنید و علاقه خود را به بازی با او نشان دهید. این کار باعث جذاب شدن و لذت بردن از آموزشهای حین بازی برای او می شود.
- روش الگو سازی مهارتها برای کودک
کودکان تا قبل از مدرسه معمولا برای برقراری ارتباط با هم بازی و دوستان نیاز به راهنمایی دارند. شما می توانید در شروع و حین بازی با سوالاتی مرتبط او را راهنمایی کنید. عزیزم به نظر می رسند مشکلی داری ؟ به من بگو. یا می خواستی چه بگویی؟
یا به نظر میرسه اول باید درباره آن فکر کنیم . به نظرت چه می توانیم بکنیم؟ چه چیزی می تواند انتخاب خوبی باشد؟ در محیط های دوستان به کودک آموزش دهید تا مثل شما دیگران را به بازی دعوت کند. مثلاً به دوست خود بگوید ساختمانی که درست کردی عالی به نظر میرسه ، آیا به کمک نیاز داری ؟او را تشویق کنید از دیگران درباره نوع بازیهای مورد علاقه انها ، کارتون‌های مورد علاقه و … سوال کند . با این نوع سوالات کودک در شناخت زمینه های شخصیتی افراد مهارت پیدا می کند.
برای کودکتان در قالب نمایشی چالشهای بازی ایجاد کنید. شخصیتهای متفاوت افراد را در قالب اسباب بازیهای آدمکی کوچک ، عروسک ها و حیوانات نمایش دهید و با ایجاد موقعیت های چالش برانگیز برای حل مشکل از او کمک بخواهید. خرس تدی کامیون فیل کوچولو را گرفت الان باید چیکار کنیم؟
- بازی های ادامه دار
وقتی بازی هدفمند شما با کودک در حال ادامه پیدا کردن و جذاب تر شدن است با خود فکر کنید که چطور و با چه وسایل دیگری می توانید بازی را جذاب تر و آموزنده تر کنید ، چطور می تواند نمایش را ادامه دهید . آیا به وسایل بیشتری نیاز دارید؟ آیا نیاز به محیط جدیدی دارید؟ آیا هدایت مسیر نمایش با سوال از کودک یا پیشنهادات خودتان ادامه پیدا کند؟ اگر بازی و نمایش شما مفید و آموزنده است و اقب باشید تا بازی را قطع نکنید. ولی اگر خود کودک روال بازی را مشتاقانه در دست گرفته . پیش می برد لازم است که گاهی فقط عقب بنشینید و مشاهده کنید که آیا این بازی برای کودک جذاب بوده یا خسته شده است . آیا علایم نا امیدی در چهره و رفتار او دیده می شود ؟ و همینطور زمان خوبی برای رفتار سنجی کودک و تصمیم گیری برای بازیهای بعدی است.
با این کار شما پایه های محکم رشد شخصیتی همه جانبه کودک خود را با مهمترین و حیاتی ترین کار کودکان که همان بازی است انجام می دهید.